6 Φεβρουαρίου 1958: Όταν ο χρόνος σταμάτησε στο Μόναχο
Εξήντα χρόνια έχουν περάσει από την τραγική εκείνη μέρα που η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η ομάδα που αγαπήθηκε παγκόσμια, έμελλε να χτυπηθεί τόσο άδικα από τη μοίρα. Μαζί με πολλά από τα νέα και τόσο ταλαντούχα της παιδιά, ξεκληρίστηκε, την ώρα εκείνη, ο πιο ελπιδοφόρος ανθός του αγγλικού ποδοσφαίρου.
«Cut own in their prime, in silence on that day, February ’58 they got what they need, from Belgrade and back home to sleep»
«Κομμένοι στο άνθος τους, σε σιωπή, εκείνη την ημέρα, Φλεβάρη του ‘58, πήραν εκείνο που χρειάζονταν, απ’ το Βελιγράδι και γύρισαν σπίτι να κοιμηθούν»
Στίχοι από τραγούδι “News and Tributes” της Αγγλικής μπάντας The Futureheads στη μνήμη εκείνων που έχασαν τη ζωή τους στο δυστύχημα
Η θρυλική ενδεκάδα των «Μπέμπηδων» του Ματ Μπάσμπυ της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ
Εισιτήριο από το ματς στο Βελιγράδι
Η ομάδα με νεαρούς ποδοσφαιριστές, που είχε δημιουργήσει ο μεγάλος Ματ Μπάσμπυ, γνωστοί ως οι «Μπέμπηδες» του, όταν έπαιζε στο Βελιγράδι στις 5 Φεβρουαρίου 1958, αποκλείοντας με 3-3 τον Ερυθρό Αστέρα από τη συνέχεια του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (οι «Μπέμπηδες» είχαν νικήσει με 2-1 στο Μάντσεστερ), κανείς όμως δεν μπορούσε να φανταστεί τι επρόκειτο να ακολουθήσει λίγες ώρες αργότερα. Στον αγώνα του Βελιγραδίου οι «Μπέμπηδες» είχαν προηγηθεί 3-0 στα πρώτα 30 λεπτά, για να ισοφαρίσει τελικά ο Ερυθρός Αστέρας στο δεύτερο ημίχρονο, όταν η πρόκριση είχε ήδη κριθεί. Μετά τον αγώνα, η ομάδα κι οι συνοδοί της παρέστησαν σε δεξίωση που παρέθεσε προς τιμήν τους η Βρετανική Πρεσβεία στο Βελιγράδι.
Η επιστροφή στο Μάντσεστερ θα γινόταν αεροπορικά με ναυλωμένο αεροσκάφος της ΒΕΑ. Η απόφαση να μισθωθεί αεροσκάφος είχε παρθεί επειδή η ομάδα έπρεπε να επιστρέψει γρήγορα, εν όψει του πολύ σημαντικού αγώνα εναντίον της Γουλβς αφ’ενός και για την αποφυγή ταλαιπωρίας αφ’ετερου. Το αεροσκάφος ήταν δικινητήριο τύπου Ελίζαμπεθ, που εθεωρείτο από τα πλέον ασφαλή της εποχής εκείνης.
Μέλη της αποστολής προτού επιβιβαστούν στο αεροπλάνο
Η πτήση δεν θα ήταν απ΄ ευθείας αλλά θα περιλάμβανε στάση στο Μόναχο για τον ανεφοδιασμό του αεροσκάφους σε καύσιμα. Η πτήση από τη Βελιγράδι προς το Μόναχο αρχικά έγινε με καλό καιρό. Προσεγγίζοντας όμως στο Μόναχο τα πράγματα άλλαξαν. Ο διάδρομος του αεροδρομίου είχε ήδη καλυφθεί με χιόνι υπήρχε πυκνή ομίχλη μείωνε την ορατότητα. Όμως το αεροσκάφος προσγειώθηκε χωρίς πρόβλημα. Δεδομένου ότι ο ανεφοδιασμός σε καύσιμα θα διαρκούσε κάτι λιγότερο από μια ώρα, οι επιβάτες αποβιβάστηκαν στον χώρο του αεροδρομίου. Στις 2:15μμ οι επιβάτες ειδοποιήθηκαν να επιβιβαστούν ξανά και στις 2:19μμ, ο πύργος ελέγχου του αεροδρομίου έδωσε άδεια της απογείωσης στο μοιραίο αεροσκάφος. Το αεροπλάνο ανέπτυξε ταχύτητα αλλά στη συνέχεια την ελάττωσε και φρέναρε εγκαταλείποντας την προσπάθεια απογείωσης. Ο κυβερνήτης Τζέιμς Θέιν είχε διαπιστώσει κάποιο θόρυβο στον ένα κινητήρα, πράγμα το οποίο απαιτούσε έλεγχο. Οι επιβαίνοντες αποβιβάστηκαν και πάλι. Σε δέκα περίπου λεπτά πήραν την εντολή να επιβιβαστούν ξανά. Στις 2:56μμ ο πύργος ελέγχου έδωσε την άδεια προετοιμασίας απογείωσης, ενώ στις 3:02μμ έδωσε άδεια απογείωσης με χρονικό περιθώριο δύο λεπτών.
Το αεροσκάφος ανεπτυξε ταχύτητα αλλά πριν φθάσει εκείνην της απογείωσης, η ταχύτητα ελαττώθηκε τόσο ώστε η απογείωση να ανασταλεί. Επεσε στο φράκτη του αεροδρομίου, βγήκε προς τον δρόμο, χτύπησε σ’ ένα παρακείμενο σπίτι και το φτερό και μέρος της ουράς διαλύθηκαν.
Τα συντρίμμια του αεροπλάνου
Το σπίτι τυλίχτηκε στις φλόγες, ενώ σαν από θαύμα μια γυναίκα με τα τρία παιδιά της που ήταν εκεί κατάφεραν να βγουν χωρίς να πάθουν τίποτα. Το αεροσκάφος περιστράφηκε στο χιόνι, χτύπησε σ’ ένα δέντρο και σ’ ένα υπόστεγο όπου υπήρχε βυτίο με καύσιμα και ακολούθησε έκρηξη, φωτιά, μαύροι καπνοί.
Στο δυστύχημα αυτό έχασαν τη ζωή τους 23 άτομα. Τα νέα διαδίδονται αστραπιαία. Πρωτοσέλιδα όχι μόνο στις εφημερίδες της Βρετανίας αλλά του κόσμου, αναφέρουν το γεγονός. Ο φίλαθλος κόσμος θρηνεί. Νεκροί ανασύρθηκαν επτά παίκτες της ομάδας κι άλλοι με σοβαρά τραύματα.
Ο Ματ Μπάσμπυ μετά από νοσηλεία δύο μηνών στο νοσοκομείο καταφερε να επιβιώσει. Μερικούς μήνες μετά οι Γκρεγκ, Τσάρλτον, Βάιολετ, Μόργκανς, Φουλκς, πλαισιωμένοι από παίκτες της ομάδας νέων, έφτασαν στο τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας. Εκεί μπορεί να έχασαν από την Μπόλτον με 2-0, αλλά βέβαια μόνο σαν ήττα δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το συγκεριμένο αποτέλεσμα.
Πρωτοσέλιδα μετά το δυστύχημα
Η ομάδα αυτή με τον Σερ Ματ Μπάσμπυ στο τιμόνι της σύντομα θα είχε αναγεννιόταν από την τέφρα της, ως άλλος Φοίνικας και θα έγραφε με τους καινούργιους «Μπέμπηδες» σελίδες ποδοσφαιρικής δόξας, αποκτώντας παράλληλα φίλους κι οπαδούς σ’ όλο τον κόσμο.
Στο γήπεδο της Μάντστεστερ Γιουνάιτεντ, Ολντ Τράφορντ ή όπως αλλιώς ονομάζεται το «Θέατρο των Ονείρων», στο νότιο μέρος των εξέδρων το τούνελ ονομάστηκε το «Τούνελ του Μονάχου», όπου υπάρχει αναμνηστική πλάκα, όπως φαίνεται στη πιο πάνω φωτογραφία.
To μνημείο του Ματ Μπάσμπυ στο Ολντ Τράφορντ
Τραγούδια που γράφτηκαν στη μνήμη του τραγικού συμβάντος
Η αεροπορική αυτή τραγωδία εκτός από τον φίλαθλο κόσμο συγκλόνισε και τον καλλιτεχνικό χώρο με τραγουδιστές και συγκροτήματα να γράφουν, μέχρι και πρόσφατα, τραγούδια σε ανάμνηση της τραγωδίας του Μονάχου προς τιμή των αδικοχαμένων «Μπέμπηδων» της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
“The Flowers of Manchester” από τους The Spinners (1962)
“Busby’s Babes” από τον Iain Matthews (1990)
“Munich Air Disaster, 1958” από τον Morrissey (2004)
“News and Tributes” από τους The Futureheads (2006)
Στο αεροσκάφος επέβαιναν 43 ατομα
Νεκροί
Μέλη του πληρώματος: Κέννεθ ‘Κεν’ Ρέημεντ ( Συγκυβερνήτης- Επιβίωσε του ατυχήματος, αλλά υπέστη πολλαπλά τραύματα και πέθανε στο νοσοκομείο τρεις εβδομάδες αργότερα), Τομ Κέημπλ (αεροσυνοδός).
Παίκτες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: Τζέφ Μπεντ, Ρότζερ Μπερν, Εντι Κόλμαν, Ντάνκαν. Έντουαρντς (επιβίωσε του ατυχήματος αλλά πέθανε στο νοσοκομείο δύο εβδομάδες αργότερα), Μαρκ Τζόουνς, Ντέηβιντ Πεγκ, Τόμυ Τέηλορ, Λίαμ ΄Μπίλλυ’ Γουήλαν.
Προσωπικό της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: Γουώλτερ Κρίκμερ (Γραμματέας του συλλόγου), Τομ Κάρυ (γυμναστής), Μπερτ Γουώλυ (αρχιπροπονητής).
Δημοσιογράφοι: Αλφ Κλαρκ της Manchester Evening Chronicle, Ντόννυ Ντέηβις της Manchester Guardian, Τζωρτζ Φόλλοους της Daily Herald, Τομ Τζάκσον της Manchester Evening News, Άρτσυ Λέντμπρουκ της Daily Mirror, Χένρυ Ρόουζ της Daily Express, Φρανλ Σουίφτ της News of the World (επίσης πρώην τερματοφύλακας της εθνικής Αγγλίας και της Μάντσεστερ Σίτυ, πέθανε καθ’οδόν προς το νοσοκομείο), Έρικ Τόμπσον της Daily Mail.
Άλλοι επιβάτες: Μπέλα Μίκλος (ταξιδιωτικός πράκτορας), Γουίλι Σάτινοφ (οπαδός της ομάδας και προσωπικός φίλος του Ματ Μπάσμπυ).
Επιβιώσαντες
Μέλη του πληρώματος: Μάργκαρετ Μπέλλις (αεροσυνοδός), Ρόουζμαρυ Σέβερτον (αεροσυνοδός), Τζώρτζ Γουίλλιαμ ‘Μπιλ’ Ρότζερς (ραδιοασυρματιστής), Τζέιμς Θέιν (Κυβερνήτης).
Παίκτες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: Τζόννυ Μπέρρυ (δεν έπαιξε ξανά), Τζάκι Μπλαντσφλάουερ (δεν έπαιξε ξανά), Μπόμπυ Τσάρλτον. Μπιλ Φούλκς, Χάρρυ Γκρέγκ, Κέννυ Μόργκανς, Άλμπερτ Σκάνλον, Ντέννις Βάιολετ, Ρέυ Γουντ.
Προσωπικό της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: Ματ Μπάσμπυ (Μάνατζερ).
Δημοσιογράφοι κ.α : Τεντ Έλλυαρντ της Daily Mail (τηλεγραφητής), Πήτερ Χάουαρντ της Daily Mail (φωτογράφος), Φράνκ Τέηλορ της News Chronicle (ρεπορτάζ).
Άλλοι επιβάτες: Βέρα Λούκιτς (έγκυος σύζυγος Γιουγκοσλάβου διπλωμάτη) και η κόρη της Βέσνα Λούκιτς (και οι δύο βγήκαν από το αεροπλάνο χάρις στην με κίνδυνο της ζωής του προσπάθεια του τερματοφύλακα Χάρρυ Γκρεγκ), Έληνορ Μικλος, Νεμπόισα Μπάτο Τομάσεβιτς (Γιουγκοσλάβος διπλωμάτης).
Επιμέλεια: Φίλιππος Δελλαγραμμάτικας
