Ποδόσφαιρο: Η ιστορία πίσω από τους αριθμούς στις φανέλες…
Ποια η ιστορία πίσω από την… αρίθμηση των ποδοσφαιριστών μέσα στο γήπεδο; Γιατί η κάθε θέση έχει συνδεθεί με κάποιον αριθμό από το 1 έως το 11; Μπορεί σήμερα η «τράπουλα» να έχει ανακατευτεί αρκετά αλλά οι ρίζες της ιστορίας θα συνδέουν πάντα τον τερματοφύλακα με τον άσσο, τον προικισμένο μεσοεπιθετικό της ομάδας με το «10» και το κλασικό σέντερ φορ με το εννιάρι…
ΠΡΩΤΑ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Τifo Football», ποδόσφαιρο με αριθμούς στις φανέλες παίχτηκε για πρώτη φορά στην Αυστραλία το 1911. Δώδεκα χρόνια αργότερα (1923), τα νούμερα έκαναν την εμφάνισή τους και στη Λατινική Αμερική, όπου ομάδα της Αργεντινής αντιμετώπισε μια παρέα τουριστών από τη Σκωτία, με τις ενδεκάδες να εμφανίζονται στο γήπεδο αριθμημένες από το 1 έως το 11.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, πρώτη η St Louis Vesper Buick παρατάχθηκε με αριθμούς σε αγώνα για το National Challenge Cup το 1924. Παρά ταύτα, οι παίκτες της αντίπαλης ομάδας (Fall River Marksmen) κατέβηκαν στο γήπεδο χωρίς νούμερα.
ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΑΓΓΛΙΑ
Σε γενικές γραμμές, ο τρόπος με τον οποίο γινόταν η διανομή των αριθμών ξεκίναγε από τη γραμμή της άμυνας και συγκεκριμένα από τα δεξιά προς τα αριστερά, σε ένα σύστημα που σήμερα μοιάζει με ένα 2-3-5. Η αρχή γινόταν φυσικά από τη θέση του τερματοφύλακα, ο οποίος αποτελούσε πάντα την No1 επιλογή.
Στη Γηραιά Ήπειρο η όλη ιστορία ξεκίνησε από την Αγγλία στις 25 Αυγούστου του 1928. Την ημέρα εκείνη διεξήχθησαν για πρώτη φορά ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις με τους παίκτες να φέρουν αριθμούς στις φανέλες τους. Στα δύο εν λόγω παιχνίδια ήρθαν αντιμέτωπες η Σέφιλντ Γουένσντεϊ με την Άρσεναλ και η Τσέλσι με τη Σουόνσι.
Σε αυτά τα ματς, οι τερματοφύλακες δεν φορούσαν κανένα νούμερο επειδή ξεχώριζαν έτσι κι αλλιώς λόγω των διαφορετικών εμφανίσεών τους. Το… τρίτο χρώμα των γκολκίπερ ξεκίνησε ως ιδέα από τη Σκωτία το 1909 και απέκτησε υποχρεωτικό χαρακτήρα σε όλο τον κόσμο το 1921.
Σε τελικό Κυπέλλου Αγγλίας χρησιμοποιήθηκαν νούμερα για πρώτη φορά το 1933 και συγκεκριμένα στον τελικό ανάμεσα στην Έβερτον και την Μάντσεστερ Σίτι. Τα «ζαχαρωτά», τα οποία επικράτησαν και με σκορ 3-0, φορούσαν φανέλες από το 1 έως το 11 και οι «πολίτες» από το 12 έως το 22.
ΤΟ WM ΤΟΥ ΤΣΑΠΜΑΝ
Μετά τη δεκαετία του ’30, η κάθε χώρα άρχισε να μοιράζει τα νούμερα στους παίκτες με βάση τη δική της οπτική, η οποία οριζόταν φυσικά από το σύστημα που μεσουρανούσε σε κάθε κράτος. Το 2-3-5 των πρώτων χρόνων αρχίζει να «ξεθωριάζει», αφού η εμφάνιση του Χέρμπερτ Τσάπμαν έρχεται να αλλάξει τα πάντα.
Πρόκειται για τον εμπνευστή του WM, το οποίο έδωσε ουσιαστικά στο ποδόσφαιρο τα πρώτα ρεαλιστικά συστήματα. Ο Τσάπμαν κατέκτησε με τη Χάντερσφιλντ τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα Αγγλίας (1924-26) και έπειτα δημιούργησε την ομάδα της Άρσεναλ που έφτασε πέντε φορές στην ποδοσφαιρική κορυφή της Αγγλίας από το 1931 έως το 1938.
Από το 2-3-5 περνάμε λοιπόν στο WM. Μια από τις κύριες διαφορές είναι ότι στην πρώτη γραμμή άμυνας προστίθεται τρίτος παίκτης, ο οποίος ωστόσο συνεχίζει να «κουβαλά» το νούμερο 5. Το 2 και το 3 αρχίζουν να μετατίθενται προς τα άκρα της άμυνας, με αποτέλεσμα να καθιερώνονται με τον καιρό ως τα κλασσικά νούμερα των σημερινών μπακ.
Στη μεσοεπιθετική γραμμή, το 7 και το 11 παραμένουν στα «φτερά» της επίθεσης και αποτελούν τις πρώτες επιλογές των σημερινών εξτρέμ ή ακραίων χαφ ενώ το 8 και φυσικά το 10 ανέκαθεν προτιμώνται από δημιουργικούς παίκτες. Το δέκα το καλό ανήκει φυσικά και διαχρονικά στον πιο φαντεζί και πιο τεχνίτη. Στον επιθετικό ηγέτη της ομάδας! Το WM είναι επίσης αυτό που «απομόνωσε» και το εννιάρι στην κορυφή της επίθεσης, με αποτέλεσμα να θεωρείται διαχρονικά το πιο… ταιριαστό νούμερο για έναν κλασικό σέντερ φορ.
Η ΤΕΤΡΑΔΑ ΣΤΗΝ ΑΜΥΝΑ
Η εμφάνιση του 4-4-2 μέσω των Σερ Αλφ Ράμσεϊ (Εθνική Αγγλίας) και Μπιλ Σάνκλι (Λίβερπουλ) έρχεται να καθιερώσει την τετράδα στην άμυνα, η οποία αποτελεί έως σήμερα τη βάση της πλειοψηφίας των ομάδων ανά τον κόσμο.
Η προσθήκη του τέταρτου παίκτη στην αμυντική ζώνη, έρχεται να καθιερώσει επιπλέον νούμερα για τους αμυντικούς. Στη Βραζιλία για παράδειγμα το 6 συνδέθηκε με τον παίκτη που καλύπτει το αριστερό άκρο της άμυνας, με τον Ρομπέρτο Κάρλος να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα επί των ημερών του στη Σελεσάο (σ.σ. στη Ρεάλ Μαδρίτης φόραγε το 3).
Λίγοι είναι οι προπονητές που απαρνιούνται πλέον την τετράδα μπροστά από το τέρμα και με βάση αυτή διαμορφώνουν στη συνέχεια τη μεσοεπιθετική τους διάταξη μέσω των 4-3-3, 4-2-3-1, 4-3-2-1 κ.τ.λ. ενώ παλιότερα ακόμα και του 4-2-4 που εμφάνισε για πρώτη φορά η Ουγγαρία του Φέρεντς Πούσκας (1949-56).
ΣΗΜΕΡΑ…
Η δημιουργία δεκάδων διαφορετικών συστημάτων επέφερε ωστόσο διαφορετικότητα στους αριθμούς των παικτών ανά χώρα ή σύλλογο ενώ τα μεγάλα ρόστερ του σήμερα είχαν ως αποτέλεσμα τη δήλωση μοναδικών αριθμών για κάθε παίκτη από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και έπειτα.
Κατά συνέπεια, διαθέσιμα είναι πλέον τα νούμερα από το 1 έως το 99 (σ.σ. στις περισσότερες χώρες) και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις παικτών που επιλέγουν νούμερα… άσχετα με τη θέση στην οποία αγωνίζονται. Πλέον έχουμε δει παραδείγματα ποδοσφαιριστών που δεν είναι τερματοφύλακες να φορούν το 1 (σ.σ. Έντγκαρ Ντάβιντς-Μπαρνέτ), μεσοεπιθετικούς να εμφανίζονται με το 5 (σ.σ. Ζινεντίν Ζιντάν-Ρεάλ Μαδρίτης) και επιθετικούς να προτιμούν το 3 (σ.σ. Μοχάμεντ Καλόν-Ίντερ).
Υπάρχει βέβαια και η κατηγορία του Ιβάν Ζαμοράνο στην Ίντερ! O Χιλιανός επιθετικός αναγκάστηκε να αποχωριστεί το αγαπημένο του 9 με την άφιξη του Ρανάλντο στο Μιλάνο έπειτα από αίτημα της Nike, η οποία «έντυνε» το «φαινόμενο» την περίοδο εκείνη. Όπως μπορείτε να διακρίνετε και στην παρακάτω φωτογραφία, ο «matador» δεν πτοήθηκε ιδιαίτερα...
Γιάννης Τζιουμακλής
