Nιούκαστλ: Θα φέρουν μόνο τα λεφτά την ευτυχία;
Μεγάλες δόσεις ενθουσιασμού και αισιοδοξίας σκόρπισε στους οπαδούς της Νιούκαστλ η ανακοίνωση πως η πλειοψηφία του μετοχικού πακέτου της ομάδας πέρασε στο ταμείο διαχείρισης πόρων του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας. Σε πρώτη ανάγνωση είναι ένα καταπληκτικό νέο για τους οπαδούς της ιστορικής ομάδας με μια από τις πιο επιβλητικές έδρες της Πρέμιερ Λιγκ, το πανέμορφο St. James Park.
Μετά από την ξέφρενη πορεία στα μέσα της δεκαετίας του '90, όταν οι “magpies” κοίταξαν στα μάτια την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Νιούκαστλ βίωσε την απόλυτη παρακμή, αφού υποβιβάστηκε δύο φορές, το 2009 και το 2016.
Η ολοκλήρωση της εξαγοράς από τους Σαουδάραβες προσφέρει τους χρηματικούς πόρους για να αποκτηθούν παίκτες οι οποίοι μπορούν να κάνουν άμεσα την διαφορά.
Σίγουρα θα αναζητηθεί προπονητής υψηλότατου επιπέδου με προοπτική να χτίσει μια ομάδα που θα κάνει πρωταθλητισμό στην Αγγλία και θα διακρίνεται στην Ευρώπη.
Η ομάδα, το καμάρι της πόλης του αγγλικού βορρά, θα μπορεί δυνητικά να σταθεί δίπλα σε αυτές του λεγόμενου «Big-6» και γιατί όχι, να τις ανταγωνιστεί με επιτυχία.
Υπάρχει όμως μια παράμετρος η οποία δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη. Ξεκινώντας από τα τέλη της δεκαετίας του '90, τα αγγλικά κλαμπ περνούν σταδιακά σε ξένους ιδιοκτήτες. Γιουνάιτεντ, Λίβερπουλ και Άρσεναλ ανήκουν σε Αμερικανούς δισεκατομμυριούχους επιχειρηματίες.
Η Τσέλσι είναι εδώ και σχεδόν δυο δεκαετίες υπό την ιδιοκτησία Ρώσου επιχειρηματία, ενώ μέρος της Έβερτον ανήκει επίσης σε ρωσικά συμφέροντα. Η πλειοψηφία των μετοχών της Μάντσεστερ Σίτι ανήκει σε Σεΐχη από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ η Λέστερ ανήκει σε επιχειρηματία από την Ταϊλάνδη.
Ουσιαστικά, οποιαδήποτε ομάδα έχει κατακτήσει τίτλο τα τελευταία δέκα χρόνια στην Αγγλία, είναι στα χέρια ξένων, μη-Βρετανών και μη-Ευρωπαίων επιχειρηματιών.
Στην μοντέρνα οικονομία αυτό δεν προκαλεί έκπληξη. Οι άμεσες επενδύσεις τέτοιου τύπου είναι σχεδόν παντού ευπρόσδεκτες αφού προσφέρουν άφθονα χρηματικά διαθέσιμα.
Εξασφαλίζεται έτσι η αγωνιστική ευημερία των ομάδων, αυξάνεται η δεξαμενή οπαδών από όλο τον κόσμο ενώ τα ταμεία γεμίζουν από χορηγίες και τηλεοπτικά έσοδα. Μέχρι εδώ, όλα είναι ή έστω, φαντάζουν ιδανικά.
Όμως αυτό που συμβαίνει στο ποδόσφαιρο δεν είναι παρά η αντανάκλαση των συνθηκών της πραγματικής οικονομίας.
Η τάση της εξαγοράς ευρωπαϊκών στοιχείων ενεργητικού, από λιμενικές υποδομές, σιδηροδρόμους, μέχρι εργοστάσια και εταιρείες από μη-ευρωπαϊκά φυσικά και νομικά πρόσωπα είναι δεδομένη και ταχύτατα αναπτυσσόμενη.
Η εξάπλωση συμφερόντων από την Κίνα και την Μέση Ανατολή στην καρδιά της ευρωπαϊκής οικονομίας έχει όμως μακροχρόνιες συνέπειες για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Δεν είναι παρά μόνο λίγες δεκαετίες πίσω, όταν στην Βρετανία υπήρχαν ακόμη βρετανικές εταιρείες κατασκευής αυτοκινήτων. Η Rover, η MG, και η Aston Martin έχουν πάψει πλέον είτε να υφίστανται, είτε έχουν εξαγοραστεί από ξένες εταιρείες.
Μπορεί έτσι να λειτουργεί ο ανταγωνισμός στην ελεύθερη οικονομία, κατά αυτόν τον τρόπο όμως διακυβεύονται θέσεις εργασίας σε εργοστάσια που λίγο μετά τις εξαγορές μετακινούνται στις χώρες συμφερόντων των αγοραστών ή απλώς σε χώρες με πολύ χαμηλότερο κόστος παραγωγής.
Αυτό έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στις τοπικές κοινωνίες καθώς αισθάνονται ανήμπορες να αντιδράσουν στις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης, στρεφόμενες πολύ συχνά σε υπεραπλουστεύσεις σχετικά με την αιτία των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν.
Οι έρευνες έδειξαν ότι ένα μεγάλο μέρος όσων Βρετανών ψήφισαν υπέρ του Brexit, το έκαναν γιατί ένιωθαν ότι η Ε.Ε. παρέλειψε να τους προστατεύσει από τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης.
Προφανώς η Ε.Ε. δεν είναι άμοιρη ευθυνών, όταν κράτη-μέλη όπως η Ιταλία και η Ελλάδα αναγκάζονται να παραχωρήσουν για δεκαετίες εγκαταστάσεις όπως λιμάνια και αεροδρόμια σε κινεζικά συμφέροντα.
Τι μπορεί να συμβεί αν σε μερικά χρόνια οι ξένοι ιδιοκτήτες των αγγλικών ομάδων αποφασίσουν ότι το κλίμα στην Αγγλία δεν είναι αρκετά καλό ώστε να προσελκύει αστέρες του ποδοσφαίρου από την Λατινική Αμερική;
Αν προτείνουν οι ομάδες τους να συμμετέχουν σε περισσότερους διεθνείς αγώνες ή αν τελικά επανέλθουν προτάσεις όπως η ευρωπαϊκή Σούπερ Λιγκ; Θα καταφέρουν οι Άγγλοι οπαδοί να σταθούν ξανά εμπόδιο στις διαθέσεις των μετόχων;
Οι ομάδες στην Αγγλία είναι κάτι περισσότερο από ποδοσφαιρικές επιχειρήσεις. Η επιλογή γίνεται και περνάει από γενιά σε γενιά, με τοπικά χαρακτηριστικά καθώς και κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια.
Οι σύλλογοι συμμετέχουν και προσφέρουν στις τοπικές κοινωνίες όπως είδαμε κατά την διάρκεια της πανδημίας.
Οι ομάδες πρόσφεραν πόρους και εξοπλισμό σε νοσοκομεία, σχολεία, σε γιατρούς του NHS καθώς και στην υποστήριξη άπορων συμπολιτών τους. Πολλά γήπεδα έγιναν εμβολιαστικά κέντρα για την προώθηση των εμβολιασμών κατά της COVID-19.
Το ποδόσφαιρο στην Αγγλία είναι κομμάτι της κοινωνικής ζωής. Ο τελικός Κυπέλλου είθισται να παρακολουθείται από τον/την Μονάρχη ή τον/την Διάδοχο, ενώ τα έσοδα των ομάδων από τηλεοπτικά φτάνουν υποχρεωτικά μέχρι τις χαμηλότερες επαγγελματικές κατηγορίες.
Τί θα συμβεί αν μια μέρα υπό την πίεση κάποιας μελλοντικής κρίσης όλα αυτά τεθούν σε αμφισβήτηση; Θα ανησυχήσουν οι ξένοι μεγαλομέτοχοι για τις επιπτώσεις στην βρετανική κοινωνία ή απλώς θα κοιτάξουν το οικονομικό συμφέρον τους;
Έχει την ίδια αξία ο αθλητισμός, το ποδόσφαιρο, η ποιότητα της ανθρώπινης ζωής στην Ευρώπη, όσο στην Μέση Ανατολή και στην Κίνα; Θα επιτρέψει το υπερσυντηρητικό Ισλάμ, έστω και στην οικονομική εκδοχή του ως ταμείο επενδύσεων, να υπάρχει γυναικεία ομάδα όπου οι παίκτριες ντύνονται όπως οι αντίστοιχοι άντρες ποδοσφαιριστές;
Θα συνεχίσουν να επιτρέπουν την κατανάλωση αλκοόλ εντός του γηπέδου;
Υπερβολές η εικόνες από το μέλλον μιας πολύ διαφορετικής ευρωπαϊκής κοινωνίας;
Θα έρθει η ώρα που τα οικονομικά συμφέροντα ιδιοκτητών από άλλους πολιτισμούς, πολύ διαφορετικούς από τον ευρωπαϊκό, θα επιβάλλουν τα ήθη και έθιμα τους σε μια δραστηριότητα που αποτελεί κοινή συνισταμένη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, όπως είναι το ποδόσφαιρο;
Ίσως το πιο ανησυχητικό από όσα συμβαίνουν, δεν είναι οι εξαγορές. Για την ώρα, η ευρωπαϊκή κοινωνία έχει ακόμη άμυνες για να προστατεύσει τον τρόπο ζωής της.
Αυτό που κυρίως αποτελεί πηγή προβληματισμού είναι η έλλειψη ηγεσίας σε επίπεδο κορυφαίων θεσμών, αθλητικών, επιχειρηματικών και πολιτικών για να δημιουργηθεί η αντίστοιχη ευρωπαϊκή απάντηση στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Αν υπάρχει ένας λόγος που η Πρέμιερ Λιγκ αποτελεί το κορυφαίο πρωτάθλημα στον κόσμο, είναι γιατί σε πείσμα των καιρών κρατάει ακόμη την αγγλική νοοτροπία για το στυλ και τον ρυθμό του παιχνιδιού, γιατί τα γήπεδα είναι γεμάτα από κόσμο, γιατί υπάρχει πάντα αγωνιστική δράση, ακόμη και την επόμενη ημέρα των Χριστουγέννων, για να τιμηθούν οι στρατιώτες που κάποτε σταμάτησαν τον πόλεμο για παίξουν μπάλα.
Σε αυτά τα ήθη, ακόμη και οι ζάμπλουτοι ξενόφερτοι ιδιοκτήτες των ομάδων, υποχρεώνονται να υπακούσουν. Το ερώτημα είναι για πόσο ακόμη…
Άκης Βαλαβάνης
Instagram @lockdownfootball
